پرواربندی گوسفند ؛ راه‌هایی برای کاهش هزینه پرورش گوسفندان
پرواربندی گوسفند و کاهش هزینه پرورش گوسفندان
پرواربندی گوسفند را می‌توان اصلی‌ترین روش کسب درآمد دامداران دانست. پرورش گوسفندان نیازمند توجه به موارد بسیاری است تا مجتمع‌های دامپروری و دامداران سود مناسبی کسب کنند. جیره غذایی کمتر نسبت به گاو، تحمل بالاتر در برابر شرایط نامساعد محیطی، مقاومت بیشتر نسبت به بسیاری از بیماری‌ها و ضریب تبدیل مناسب غذا به گوشت باعث شده تا پرورش گوسفندان توجیه اقتصادی داشته باشد. در صورت رعایت برخی نکات ریسک پرواربندی کاهش بسیار زیادی پیدا می‌کند و همین امر باعث می‌شود که دامداران بتوانند به سودهای مناسبی برسند و بتوانند به کسب و کار خود رونق بخشند. باید توجه داشته باشید که اگر به خوبی با گوسفندان، بیماری‌های گوناگون و علائم آن‌ها، نحوه صحیح جیره‌بندی، پرواربندی، اقدامات لازم برای تولیدمثل و مواردی مانند این آشنا نباشید، شاید با وجود توجیه اقتصادی بسیار خوب برای پرورش گوسفندان در انتها نه تنها سود نکنید بلکه متضرر نیز شوبد. در این مطلب قصد داریم در خصوص راه‌هایی برای کاهش هزینه برای پرواربندی گوسفند نکاتی را با هم مرور کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.
روش‌های کاهش هزینه پرواربندی گوسفند
یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند سود دامداران را افزایش دهد، کاهش درست هزینه‌ها است. گاهی اوقات انجام برخی اقدامات یا عدم انجام برخی کارها باعث می‌شود تا دامدار مجبور به پرداخت هزینه‌های اضافی باشد. به همین دلیل توجه به این نکات اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. مهم‌ترین روش‌هایی که می‌توان با استفاده و توجه به آن‌ها هزینه پرورش گوسفندان را کاهش داد عبارت‌اند از:
۱- شناخت گوسفندان
سعی کنید با نژادهای متفاوت، ویژگی‌های آن‌ها و خصوصیات خوب و بد تولیدی این نژادها آشنا شوید تا بتوانید بهترین نژاد را برای پرواربندی انتخاب کنید. برخی نژادهای گوسفندان مقاومت کمتری نسبت به سرما، گرما و کم غذایی در مقایسه با برخی دیگر از نژادها دارند. انتخاب نژاد مناسب با توجه به منطقه، شرایط آب و هوایی و شرایط موجود یکی از مواردی است که می‌تواند از میزان هزینه‌های پرواربندی بکاهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع نژادهای گوسفندان ایرانی پیشنهاد می‌کنیم مطلب معرفی نژادهای گوسفند در ایران را مطالعه کنید.
۲- شناخت گله
دامداران باید به صورت روزانه زمانی را صرف بازدید و بررسی گله کنند. شناخت گوسفندان موجود در گله و بررسی مداوم آن‌ها باعث می‌شود تا در صورت بروز هر گونه موردی سریعاً متوجه آن شوید و اقدامات لازم را انجام دهید. با مشاهده رفتارهای گوسفندان به صورت منظم با رفتارهایی مانند جدا افتادن از گله، لنگیدن، سرحال نبودن و نشانه‌های دیگر متوجه مواردی مانند بارداری میش‌ها و همچنین ابتلا به بیماری‌های گوناگون می‌شوید. به خاطر داشته باشید که انجام اقدامات مناسب در زمان مناسب می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند. درمان به موقع و عدم سرایت بیماری به سایر گوسفندان گله یکی از مزایای شناخت گله و بررسی منظم و مداوم آن‌ها است.
پرواربندی گوسفند و کاهش هزینه پرورش گوسفندان
۳- کسب دانش در خصوص دام
بر خلاف تصور برخی افراد، دامپروری و دام‌داری نیازمند داشتن دانش است و نمی‌توان انتظار داشت که به راحتی و تنها با خرید چند گوسفند بتوان به راحتی کسب درآمد کرد. از دیگر روش‌های کاهش هزینه‌های پرورش و پرواربندی گوسفند کسب دانش در خصوص آن‌ها است. رفتارهای گوناگون گوسفندان می‌تواند نشانه‌ای برای بارداری، بیماری و موارد دیگر باشد. به همین دلیل باید با خصوصیات و رفتارهای آن‌ها بیشتر آشنا شد. شاید بتوان گفت که کسب اطلاعات مناسب از بیماری‌های گوسفندان و علائم آن‌ها، مهم‌ترین نکته‌ای است که می‌تواند باعث شود تا سلامت گله حفظ شود و همچنین سود دامدار و مجتمع دامپروری کاهش نیابد. پیشنهاد می‌کنیم، مطالعه مقالات از سایت‌های معتبر مانند سایت مجتمع دامپروری افشار ژن، سؤال از دامپزشک و گذراندن دوره‌های دام‌داری از روش‌هایی است که می‌توان به کمک آن‌ها میزان اطلاعات و دانش خود در خصوص گوسفندان را افزایش داد. مطالعه مقاله بیماری های گوسفندان ، انواع و درمان می‌تواند در خصوص انواع بیماری‌های گوسفندان اطلاعات مفیدی را به افراد ارائه کند.
۴- تغذیه سالم
یکی دیگر از مهم‌ترین روش‌های کاهش هزینه‌های پرواربندی گوسفند ، تغذیه سالم آن‌ها است. باید به خاطر داشت که استفاده از برخی مواد غذایی مانند نان، سیب، کدو تنبل و دانه ذرت می‌تواند در کوتاه مدت هزینه‌ها را کاهش دهد اما اگر دام‌ها به دلیل خوردن این مواد غذایی ناسالم به بیماری دچار شوند، هزینه‌ای بسیار بیشتر صرف درمان آن‌ها می‌شود. همچنین در طول دوره بیماری روند رشد و افزایش وزن گوسفندان نیز متوقف می‌شود یا وزن آن‌ها کاهش می‌یابد و همین امر می‌تواند ضرر دیگری به دامدار وارد کند. به همین دلیل باید از جیره غذایی مناسب، متشکل از مواد غذایی موردنیاز گوسفند استفاده کرد.
۵- کاهش هزینه تغذیه
تغذیه گوسفندان در پرواربندی یکی از بیشترین هزینه‌ها را در بر دارد. به صورتی که اگر دامدار با مشکلاتی نظیر بروز بیماری‌ها مواجه نشود، تغذیه گوسفندان در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه‌ها را شامل می‌شود. به همین دلیل که در کنار حفظ سلامت دام، می‌تواند احتیاجات او را به مواد غذایی با قیمت کمتری بر طرف کند را می‌توان در میان روش‌های مناسب برای کاهش هزینه‌ها قرار داد. غنی‌سازی کاه، استفاده از جیره غذایی مناسب، وجود میزان مناسبی کنستانتره در جیره غذایی و از همه مهم‌تر بردن گوسفندان به چراگاه‌ها از جمله روش‌هایی است که می‌توان با استفاده از آن‌ها هزینه جیره غذایی را کاهش داد. معمولاً مواد غذایی دام مانند کنستانتره قیمت بالایی دارند به همین دلیل است که می‌توان رژیم مناسبی برای دام تهیه کرد که در آن از میزان کمتری کنستانتره استفاده شود تا علاوه بر تأمین نیازهای غذایی، هزینه‌ها را کاهش داد. خرید یا اجاره چراگاه نیز باعث می‌شود تا دام‌ها بتوانند در محیطی باز و سالم تغذیه کنند و از سلامت بیشتری برخوردار شوند.
اهمیت آب و غذا در پرواربندی گوسفند
۶- آب سالم
وجود میزان کافی و مناسب آب سالم و تمیز در آبشخور یکی دیگر از راه‌هایی است که به وسیله آن می‌توان سلامت دام را تا حد بسیار زیادی بالا برد. آب ارزشمندترین و مهم‌ترین نیاز تمام جانداران است و آشامیدن آب کثیف و ناسالم می‌تواند باعث بیماری شود. تعویض آب در زمان‌های مناسب و توجه به سلامت آب می‌تواند باعث شود تا سود دامدار و مجتمع دامپروری در خطر قرار نگیرد. نوشیدن آب گرم در تابستان و آب یخ زده در زمستان از جمله مواردی است که می‌تواند موجب بیمار شدن گوسفندان شود.
۷- فراگیری روش‌های مراقبت از گوسفند
گوسفندان نیز مانند تمام جانداران اهلی نیاز به مراقبت‌هایی دارند. یادگیری روش‌های صحیح مراقبت از گوسفندان یکی دیگر از راه‌هایی است که می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های پرواربندی گوسفند شود. کسب اطلاعات کافی و آشنایی با چیدن پشم، اصلاح سم، روش‌های جفت‌گیری و اقدامات لازم در خصوص میش باردار و زایمان گوسفند از جمله اقداماتی است که می‌تواند کار پرورش گوسفندان را راحت‌تر کند و از هزینه‌ها بکاهد.
۸- استفاده از روش‌های دام‌داری مدرن
درست است که استفاده از روش‌های دام‌داری و پرورش گوسفندان مدرن در ابتدا نیاز به سرمایه‌گذاری دارد و هزینه‌بر به نظر می‌رسد اما این روش‌ها در مرور زمان می‌توانند باعث پرورش بهتر گوسفندان شوند و بازگشت سرمایه و سود را به همراه داشته باشند. همچنین استفاده از گوسفندان اصلاح نژادی که از خصوصیات تولیدی بهتری بهره‌مند هستند یکی دیگر از روش‌های افزایش سود است. استفاده از روش‌های دام‌داری نوین و نگهداری از گوسفندانی مانند نژاد افشاری که به خوبی قابلیت اصلاح نژادی دارند و می‌توانند خصوصیات خوبی مانند دوقلوزایی و چندقلوزایی را کسب کنند، می‌تواند در طول زمان دامدار را به سود بسیار مناسبی برساند.
۹- انجام واکسیناسیون
مهم‌ترین راه برای پیشگیری از شیوع بیماری‌های گوناگون در گله انجام واکسیناسیون است. زدن واکسن به گوسفندان نیاز به مشورت با دامپزشک دارد. پرداخت دستمزد دامپزشک و همچنین هزینه واکسن‌ها هزینه‌بر است اما توجه داشته باشید که این هزینه‌ها در برابر هزینه‌های بیماری بسیار ناچیز و اندک هستند. بیمار شدن گوسفندان مانند واکسیناسیون نیاز به صرف هزینه برای پرداخت دستمزد دامپزشک و هزینه دارو دارد. علاوه بر آن روند رشد و افزایش وزن گوسفندان بیمار کند یا متوقف می‌شود و در برخی بیماری‌ها حتی وزن دام کاهش می‌یابد. این‌ها تنها بخشی از ضررهایی است که بروز بیماری‌ها به دامدار می‌زند. تلف شدن دام‌ها و بروز بیماری‌های واگیردار که باعث می‌شود تا دامدار مجبور شود تمام محیط مجتمع دامپروری را ضدعفونی کند از دیگر مواردی است که می‌تواند به دامدار ضررهای سنگینی وارد کند. از قدیم گفته‌اند که پیشگیری بهتر از درمان است به همین دلیل قبل از شروع پرواربندی گوسفند بهتر است در خصوص واکسیناسیون اطلاعات کافی کسب کنید و برای آن برنامه داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص پیشنهاد می‌کنیم مطلب واکسن گوسفندان و نکاتی در خصوص آن را مطالعه کنید.
اصول مهم در پرورش گوسفند
همان‌طور که ذکر شد شیوه‌های پرورش گوسفند بر اساس تغذیه و هدف از نگهداری آن‌ها، متفاوت خواهند بود؛ اما نکته مهمی که دامداران باید بدانند این است که به هر منظوری و با هر شیوه‌ای که به کار پرورش گوسفند بپردازند، نیاز است که برخی از اقدامات کنترلی و نظارتی را در مورد گله یا مزرعه خود به کار ببندند.
واکسیناسیون گله یکی از مهم‌ترین اقدامات است. مشورت با دامپزشک و تزریق به موقع واکسن‌های مختلف باعث می‌شود که سلامت گله یا مزرعه تامین شود. در مورد استفاده از واکسن‌ها باید دانست که محل و دمای نگهداری آن‌ها و جلوگیری از فاسد شدن واکسن، اهمیت فراوانی دارد. همچنین ناحیه تزریق واکسن نیز باید قسمتی از بدن گوسفند باشد که کمترین تاثیر را روی گوشت آن بگذارد.
نکته مهمی که دامپروران در مورد تزریق واکسن باید به آن توجه داشته باشند این است که حداقل تا ۴ هفته بعد از تزریق هر واکسنی به دام، نباید آن را ذبح کرد. البته تمامی این موارد باید زیر نظر دامپزشک بوده و نظر نهایی را او باید ابراز کند.
در سطرهای فوق در مورد انواع تغذیه و خوراک دام‌ها توضیحات کاملی داده شد. فقط نکته‌ای که باید به آن دقت شود این است که در هنگام تغذیه دام‌ها با خوراک دستی و در محیط آغل نیاز است که قبل از اقدام به خوردن توسط گوسفند، دامدار با یک آهن‌ربای قوی خوراک آن‌ها را چک کند تا در صورتی که قطعات فلزی درون خوراک باشد، جذب آهنربا شود و به دهان و معده دام ورود پیدا نکند.
دسترسی به آب سالم و برخوردار بودن جیره گوسفند از مواد معدنی، ویتامین، پروتئین و چربی نیز در هر نوع شیوه‌ي تغذیه و جیره نویسی‌ای باید رعایت شود.
آن دسته از دامدارانی که این کار را با هدف پرواربندی و عرضه بره‌ها به بازار گوشت انتخاب کرده‌اند، بهتر است که در مورد عوامل تاثیرگذار در موفقیت کار خود آگاهی بیشتری کسب کنند.
خریداری کردن یا آمیزش دادن گوسفندهایی با نژاد مطلوب اولین راهکار برای داشتن بره‌های پرواری پر بازده است. گوسفندهایی که از نژادهای سنگین وزن هستند و از لحاظ بلوغ جنسی نیز در مقایسه با دیگر نژادها دیرتر به بلوغ می‌رسند، بهترین گزینه برای پرواربندی هستند.
در ضمن سن مناسب برای انتخاب و پرورش بره به منظور پرواربندی معمولاً ۴ ماهگی است. بره‌هایی که دارای نژاد مطلوب بوده و از لحاظ سلامتی نیز شرایط خوبی داشته باشند از ۴ ماهگی تا ۹ ماهگی پرواربندی شده و سپس به فروش می‌رسند.
زود گرفتن بره‌ها از شیر و آشنا کردن آن‌ها با تغذیه خزشی در سن پایین، از جمله اقدامات زمینه‌ای است که باعث می‌شود روند پرواربندی با سرعت بیشتر و موفقیت بالاتری طی شود.