پاروا ویروس سگها اولین بار در سال 1978 به عنوان یک ویروس عفونی جدید در سگها شناخته شد و در گاسترو آنتریت های هموراژیک سگها که از میزان کشندگی بالایی برخوردارند ، دیده می شود . حدود سه سال پس از کشف ویروس واکسن آن تهیه و مورد استفاده قرار گرفت .
عامل بیماری :
پاروا ویروس سگها یک ویروس کوچک حاوی DNA و فاقد پوشش لیپوپروتئینی می باشد . این ویروس متعلق به خانواده ی پاروا ویریده بوده و با ویروس های پان کلوپنی گربه و آنتریت سمور قرابت آنتی ژینکی دارد .
پاروا ویروس سگها از مقاوم ترین ویروس هایی است که تا بحال شناخته شده اند . این ویروس ماهها و حتی سالها در محیط خارج قادر به ادامه ی حیات بوده و بسیاری از مواد ضدعفونی کننده که به صورت تجارتی در دسترس هستند بر روی آن بی تأثیر است . هیپوکلریت سدیم تنها ماده ی ضدعفونی کننده ای است که بر روی ویروس تأثیر می گذارد . این ویروس از طریق مدفوع وارد محیط خارج می شود و با ورود به بدن سگ های حساس از راه دهان آن را بیمار می سازد .
ویروس ابتدا در بافت لنفاوی تکثیر یافته و سپس خود را از طریق جریان خون به کریپت های روده ی کوچک می رساند . و از نظر آنتی ژنتیکی فقط یک سویه بیماریزا از آن وجود دارد .
همه گیر شناسی (اپیدمیولوژی)
سگها توسط بلع یا استنشاق ویروس از راه دهانی ، حلقی ، به بیماری مبتلا می­گردند . ویروس در لوزه های غدد لنفاوی موضعی و بافت های لنفاوی روده ها مستقر و تکثیر می شوند و سپس از تکثیر در بافت لنفاوی ، ویرمی بروز می کند و متعاقب آن ویروس خود را به کریپت های موجود در روده کوچک که به عنوان اندام هدف جهت تکثیر ثانویه ی ویروس به شمار می رود رسانده و شروع به تولید می کند .
در سلول کریپت ها تغییرات پاتولوژیک رخ می دهند که از نظر بالینی منجر به پیشرفت بیماری و در نتیجه کلاپس مخاط می گردند . ویروس در سلول های سایر اندامهای بدن قادر به تکثیر و تزاید می گردد .از نظر بالینی عفونت ناشی از ویروس در سگها بسیار متنوع بوده و از عفونت­های پنهانی تا بیماری حاد و کشنده متغیر است . اکثر سگها به فرم پنهانی بیماری مبتلا می گردند . عواملی از قبیل : سن ، استرس ، ژنتیک و همزمان شدن بیماری با عفونت انگلی روده ای ، زمینه ی بیماری را برای حالت حاد و مساعد می نمایند .در برخی از نژاد سگها مثل روت وایلر (Rottweiler) و دابرمن پینچر (Doberman Pinscher) نسبت به سایر نژادها حساس تر بوده و به عفونت های شدیدی مبتلا می گردد . لازم به ذکر است نژاد لابرادور سیاه (Black Labrador) بیشتر از سایر نژادها به فرم شدید بیماری گرفتار می­شوند .
در شرایط تجربی همزمان شدن عفونت با انگل های روده ای یا سویه هایی از ویروس دیستمپر که قدرت بیماری زایی خفیفی دارند سبب تشدید بیماری می گردند .
علائم بالینی :
اغلب عفونت های حاصل از ویروس از نظر بالینی به فرم پنهانی بروز می کنند و در سگهایی که به شکل بالینی بیماری مبتلا می گردند استفراغ و اسهال از اولین علائمی هستند که دیده می شوند ، اصولاً خموده ، خواب آلود و افسرده به نظر می رسد . تب در آنها متغیر است اما کلوپنی از یافته های ثابت این بیماری بشمار می رود .
سگهایی که به فرم خفیف بیماری دچار می گردند ، معمولاً پس از یک تا دو روز خود بخود بهبود می یابند . در سگهایی که به فرم شدیدتر بیماری مبتلا می گردند ممکن است درمان علامتی و تقویتی ضروری باشد . اما اغلب پس از یک دوره ی سه تا 5 روزه بهبود می یابند . در صورتی که استفراغ ادامه داشته و اسهال هموراژیک شدید بروز نماید پیش آگهی بیماری چندان رضایت بخش نبوده و چنین سگهایی ممکن است تلف شوند ، برخی از سگها ممکن است تا 24 ساعت پس از شروع علائم بالینی دچار مرگ ناگهانی گردند . فرم کشنده و حاد بیماری در توله های جوان بروز می کند و اگر ابتلا در سنین قبل از 8 هفتگی صورت گیرد ، برخی دچار میوکاردیت می شوند .
درمان و پیشگیری
درمان گاسترو آنتریت های حاصل از ویروس شامل درمان های علامتی و تقویتی است . مایعات الکترولیت باید بر اساس ارزیابی وضعیت بالینی دام تجویز گردد . و برای حفاظت دام در مقابل عفونت ثانویه باکتریایی از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف بهره می گیرند .اگر در سگها نشانه های استفراغ وجود نداشته باشد جهت کاهش فلور­میکروبی روده ها می توان از آمینوگلیکوزیدها استفاده نمود . در صورتی که کولی فرم های طبیعی روده افزایش یا سایر اندام بدن را مورد تهاجم قرار داده و منجر به بروز شوک آندوتوکسیک می گردند . اگر شواهدی دال بر سپتی سمی وجود داشته باشد باید آمینوگلیکوزیدها را به همراه دُز بالایی از مشتقات پنی سیلین بصورت داخل وریدی تجویز نمود . در بیماری حاصل از ویروس افزودن کورتیکوستروئید یا فلونیکسین مگلومین به رژیم درمانی از بروز شوک آندوتوکسیک پیشگیری می نماید .
در صورتی که استفراغ برای مدت طولانی ادامه داشته باشد . باید از داروی ضد استفراغ استفاده نمود و تجویز داروی ضد اسهال باید با احتیاط صورت پذیرد . در سگهایی که مقدار زیادی از پروتئین سرم توسط روده ها از دست رفته و حجم خون آن کاهش یافته ممکن است انتقال پلاسما یا خون کامل ضروری باشد . واکسن هایی که امروزه برای ویروس مورد استفاده قرار می گیرد مطمئن و مؤثر هستند . چهار تا شش روز پس از تزریق برخی واکسن ها یک لنفوپنی زودگذر بروز می کند .
ویروس موجود در برخی از واکسن ها در روده ها تکثیر یافته و از طریق مدفوع به خارج دفع می گردد .ظهور عفونت حاصل از ویروس بدنبال تجویز واکسن توسط مطالعات تجربی کنترل شده به اثبات رسیده است . سن ایجاد مصونیت در توله ها به تیتر آنتی بادی مادری و مقدار آنتی بادی که توسط آغوز منتقل شده است بستگی دارد . بدون کسب اطلاع از وضعیت آنتی بادی توله ها به سختی می توان یک برنامه واکسیناسیون عملی ارائه نمود که تقریباً در تمام توله ها مصونیت ایجاد نماید . مشکل دیگری نیز وجود دارد و آن عبارتست از اینکه توله ها دو تا سه هفته قبل از اینکه قادر به کسب مصونیت گردند نسبت به عفونت های حاصل از سویه بیماریزای ویروس حساس شده و هیچ واکنشی نیز وجود ندارد که این حساسیت را به طور کامل از بین ببرد .
دستیابی به حداکثر مصونیت در توله هایی که اطلاعی از وضعیت ایمنی آن در دست نیست بهتر است واکسیناسیون در سنین 6 ، 9 ، 12 ، 15 و 18 هفتگی انجام گرفته و پس از آن هر سال یکبار تکرار گردد .دو تا سه هفته قبل از آنکه توله ها قادر به کسب مصونیت باشند نسبت به عفونت های حاصل از ویروس حساس می شوند و در طول این مدت صرف نظر از اینکه چه برنامه ای به منظور واکسیناسیون مورد استفاده قرار می­گیرد توله ها همواره در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار دارند .
به دنبال استفاده از واکسن حاوی ویروس که امروزه در دسترس می­باشند مصونیتی ایجاد می شود که به مدت یک تا سه سال ادامه خواهد داشت و تکرار سالانه ی واکسن کافی می باشد . سگهایی که از عفونت حاصل از سویه های بیماریزای ویروس بهبود می یابند برای تمام عمر مصون باقی می مانند .
منبع: www.persianpetclinic.com