گربههاي اهلي به بيماريهاي ويروسي و باكتريايي مختلفي حساس هستند. خوشبختانه بسياري از بيماريهاي رايج و متداول گربهها ميتواند بوسيله يك برنامه واكسيناسيون منظم كنترل شود. در ضمن گربههاميتوانند بوسيله انگلهاي خارجي مانند كنهها، ككها و جربها آلوده شوند
در اكثر موارد مرگآور است كه با يك شروع ناگهاني و بروزعلائم معدهاي ـ رودهاي مانند : استفراغ و اسهال همراه است . واكسيناسيون تنها راه مؤثر براي كنترل اين بيماري خطرناك است .
يك بيماري مهلك ديگر نيز وجود دارد به نام لوكمي ويروسي گربهها يا (Felv)كه بسيار مسري بوده و از طريق تماس مستقيم منتقل ميشود. يك گربه آلوده به ويروس عامل اين بيماري، ممكن است علائم مختلفي مانند كسالت، از دست دادنوزن ، تب و كمخوني را نشان بدهد . گربه مبتلا قبل از بروز علائم ميتواندبيماري را به ساير گربهها انتقال دهد. واكسيناسيون و جلوگيري از تماس باگربههاي آلوده در كنترل بيماري مؤثر است .
يك بيماري رايج و مهم ديگرتورم عفوني صفاق است.
اگرچه اين بيماري، مسري است، با اين حال بنظر ميرسدكه برخي گربهها يك ايمني طبيعي و ذاتي نسبت به آن پيدا ميكنند. گربه آلوده به عامل اين بيماري ممكن است يك ناقل بدون نشان دادن علائم باشد .
بر خلاف بيماري قبلي يك تست خوني قابل دسترس براي تشخيص آن وجود ندارد ولي واكسيناسيون بر عليه آن بكار ميرود .
از ساير بيماري هايي كه درشرايط غيربهداشتي ، ممكن است گربه خانگي به آن مبتلا شود ، آلودگي بهانگلهاي خارجي مانند، ككها، جربها، كنهها و همچنين بروز عفونتهاي قارچياست كه در اين آلودگيها، خارش، موريختگي، التهاب پوست و همچنين جراحات ثانويه پوست، ناشي از خارش اوليه، ممكن است حادث شود. بهترين وكارآمدترين راه پيشگيري از وقوع اين چنين آلودگي هايي رعايت بهداشت مو و پوست حيوان،شانه كردن مداوم موها و شستن آنها است .
از جمله مهمترين آلودگيهاي انگلي داخلي در گربه،توكسوپلاسموز را ميتوان نام برد كه به وسيله يك تك ياخته به نامتوكسوپلاسما گوندي بوجود ميآيد. در گربههاي بالغ باعث ايجاد علام مغزيهمانند عدم تعادل و تلوتلو خوردن ميشود و در گربههاي جوان باعث علائم حاد تنفسي ميشود. اين بيماري ميتواند از طريق مدفوع گربه به انسان منتقل شود. از اين رو سعي كنيد از آلودگي محيط زندگي خود به مدفوع گربه و تماس باآن جلوگيري بعمل آوريد. براي اينكار بايد از داروهاي ضدعفونيكننده قوي براي تميز كردن محل توالت گربه، استفاده كرده و سعي كنيد بستر آن راروزانه تعويض كنيد و بطريقي كه گفته شد جلوي شكار كردن گربه خود را بگيريد و در ضمن هيچ نوع گوشتي (مگر گوشت ماهي) را بدون پختن به مصرف گربه خودنرسانيد .
واكسيناسيون بر عليه تورم و التهاب ويروسي بيني و ناي گربهها يا (FVR)
نوع واكسن يك واكسن كشته شده يا تخفيف حدت يافته است كه نوع تخفيف حدت يافته به دو روش داخل عضلاني و قطره داخل بيني استفاده ميشود . واكسن كشته شده هم، به طريق زير جلدي استفاده ميشود . سن واكسيناسيون 10 ـ 8 هفتگي و 14 ـ 12 هفتگي و سپس تكرار آنبصورت ساليانه است. در مورد (FCV) نيز برنامه واكسيناسيون همانند (FVR) ميباشد. ويروس (FCV) يكي از عوامل ايجادكنندهسندرم دستگاه تنفسي فوقاني گربهها است. برنامه واكسيناسيون در برابر پانلوكوپني نيز دقيقآ همان برنامهاي است كه در بالا ذكر شد .
در مورد ويروس لوكمي گربهها (Felv)نيز نوع واكسني كه بكار ميرود، واكسن كشته شده است كه بطريق عضلاني تزريق ميشود، سن واكسيناسيون هم در 9 روزگي و سپس 3 ـ 2 ماهگي و سپس تكرار آنبصورت ساليانه است .
در برنامه واكسيناسيون براي پيشگيري از هاري 2 نوع واكسن تخفيف حدت يافته و واكسن كشته شده وجود دارد كه هر دو در عضله تزريق ميشود. سن واكسيناسيون هم در 16 ـ 12 هفتگي بوده، در مورد واكسن تخفيف حدت يافته تكرار آن بصورت هر 3 سال يكبار و در مورد واكسن كشته شده تكرارآن ساليانه خواهد بود .
مشاهدات باليني
همانطور كه قبلا ذكر شد، انگلهاي خارجي متعددي ميتوانند باعث آلودگي گربه شوند با يك ذرهبين، بين موهاي حيوان را با دقت از نظر وجود ككها، جربها و كنهها بررسي كنيد. ظاهر موهاي گربه بايد صاف، براق و غير نمدي باشد. به گوشهاي گربه نگاه كنيد،گوشها بايد تميز و خشك و عاري از هرگونه ترشحات باشد، وجود ترشحات، بوي بدو التهاب نشان دهنده تورم و التهاب گوش ميباشد .بيني نيز بايد فاقد ترشحات باشد. خروج ترشحات چركي نشاندهنده درگيري دستگاه تنفسي حيوان است. چشمهاي حيوان بايد براق و تميز بوده و فاقد ترشحات باشد. وجود ترشحات، كدورت چشم و... نشاندهنده بيماري چشمي است .
براي معاينه دهان گربه، آنراباز كرده و داخل دهان، زبان و لثهها را از نظر وجود زخم و تورم بررسي كنيد. وجود زخم در دهان ممكن است بدليل برخي بيماريهاي عمومي مانند سندرم دستگاه تنفسي فوقاني گربهها باشد. براي بررسي مقعد گربه ، دم آن را بلندكرده و آنرا از نظر وجود علايمي دال بر اسهال بررسي كنيد . اسهال ميتواندنشاندهنده برخي اختلالات گوارشي و بيماريهاي عمومي باشد .
وجود ترشحات چركي يكي از علائم درگيري دستگاه تنفس است . از علائم ديگر سرفه است كه ميتواند نشان دهنده وجود عفونت در دستگاه تنفسي باشد و يا ممكن است علل ديگري همانند وجودمواد خارجي در مجاري تنفسي يا حساسيت (براي مثال ناشي از دود سيگار) دخيل باشد. از علائم رايج و متداول ديگر افزايش تعداد تنفس است، يك گربه در حالت طبيعي 25 تا 30 بار در دقيقه نفس ميكشد افزايش اين تعداد اگر بدليل ورزش (تحركات بدن) يا گرمي هوا، هيجان و استرس نباشد، احتمالا ناشي ازبيماري است بنابراين با شمردن تعداد تنفس گربهتان تا حدودي ميتوانيد به وضعيت آن پي ببريد. در ضمن كيفيت تنفس حيوان را نيز دقيقآ ارزيابي كنيد. تنفس بايد بدون ايجاد درد و بدون صدا باشد. تنفس توأم با درد و صدا و تنگي نفس ممكن است ناشي از يك بيماري باشد .
يكي ديگر از علائم بيماري دستگاه تنفسي عطسه است كه عموما همراه عفونت هاي دستگاه تنفسي ديده ميشود ،عطسه در واقع يك عكسالعمل غيرارادي است كه بدليل وجود مواد محرك درمجاري هوايي ايجادميشود . براي بررسي اختلالات دستگاه گوارش يكسري علائم را بايد مورد بررسي قرار دهيد. يكي از علائم رايج در اختلالات و بيماريهاي دستگاه گوارش اسهال است كه همانطور كه ذكر شد با بلند كردن دم گربه و مشاهده ناحيه اطراف مقعد ميتوانيد به وجود آن پي ببريد. علاوه بر اين، اسهال ميتواند بيانگر آلودگي انگلي نيز باشد .
از علائم ديگر اختلالات دستگاه گوارش استفراغ ميباشد، هر چند همه استفراغها لزومآ خطرناك نيستند با اينحال بسياري از آنها ميتواند بدليل اختلالات معده، روده و يا بدنبال بسياري از بيماريهاي سيستميك بروز كند .
از علائم ديگر، كاهش اشتهاي حيوان ميباشد. اگر متوجه شديد كه اشتهاي گربهتان كاهش پيدا كرده، بايد بدانيد كه بسياري از بيماريهاي عمومي باعث اين حالت ميشوند. مگر درمواردي مانند تغيير جيره غذائي .
يكي ديگر از نشانههاي بيماري دستگاه گوارش، يبوست است. اگر متوجه شديد كه گربه در دفع مشكل دارد و مدفوع آن بسيار سفت و خشك است بايد بدانيد كه احتمالا حيوان دچار يبوست شده است. اين حالت ممكن است بدليل اختلالات بسيار خطرناكي مانند انسداد روده باشد. از معاينات بسيارمهم ديگر، اندازهگيري وزن حيوان است كاهش سريع و ناگهاني وزن بسيار بااهميت است. چرا كه بدنبال بسياري از بيماريهاي مهم و خطرناك ميتواند حادث شود. اگر گربه شما ماده است ناحيه واژن را از نظر وجود ترشحات، بوي بد و يا پرخوني و تورم مورد معاينه قرار دهيد. در مورد گربه نر نيز بيضهها رااز نظر تقارن، جراحات روي پوست بيضه و اندازه معمولشان بررسي كنيد .