قريب 17 سال از در گذشت آن مرد بزرگ سپري شده و بيش از 25 سال است
كه از جرگه فعاليت به دور بوده اما آنان كه از زمانهاي دور با علوم پزشكي ، تحقيقات ميكروب‌شناسي و موسسه رازي سر و كاري هر چند مختصر داشتند با نام دكتر مرتضي كاوه مدير كل دامپزشكي موسسه رازي و استاد دانشكده دامپزشكي به طور اعم و به موسسه رازي و مجد و عظمت آن به طور اخص واقف هستند جاي آن دارد كه نسلهاي جوان و كنوني نيز با چهره‌هاي بر جسته آشنايي بيشتري داشته باشند .
مرحوم دكتر مرتضي كاوه در سال 1285 هجري خورشيدي ديده به جهان گشود . تحصيلات ابتدايي را در اصفهان و تحصيلات متوسطه را در تهران گذرانيد و در سال 1304 همراه با بقيه شاگردان اولين دوره مدرسه عالي فلاحت سابق را كه بعداً به دانشكده كشاورزي كرج تغيير نام داد گذرانيده و به عنوان شاگرد اول كلاس فارغ التحصيل شد . سپس همانند تعدادي از همشاگردي‌ها در وزارت فوايد عامه مشغول به كار شد همزمان با استخدام وي به مناسبت شيوع بيماري طاعون گاوي، موسسه دفع افات حيواني نيز تاسيس و مرتضي كاوه در آنجا نيز به فعاليت پرداخت.
در سال 1309 اداره كل فلاحت از وزارت فوايد عامه منتزع شد و دولت وقت به منظور توليد سرم و واكسنهاي دامي و تحقيقات درباره بيماريهاي دام و طيور اقدام به استخدام يك نفر دامپزشك فرانسوي به نام دكتر لوئي دلپي نمود و از اين زمان به بعد مرتضي خان كاوه سمت معاونت و مترجم دكتر دلپي را عهده دار شد .
نخستين گام براي انجام تحقيقات بيماري شناسي احداث و ايجاد مكان بود.در آن زمان بخشي از اراضي خالصجات قريه حصارك به اين منظور بر گزيده شد كه از سال ها قبل در آن اراضي چندين اطاق خشت و گلي وجود داشت كه مورد استفاده راهدارخانه قرار مي گرفت .در آن اطاق ها اولين ازمايشگاه موسسه رازي در سال 1310 شكل گرفت و دكتر دلپي و مرتضي خان به همراه چهار نفر كارگر فعاليت خود را اغاز كردند به موازات اين فعاليت ها عمليات ساختماني نيز شروع شد و مرحوم دكتر دلپي هم براي تربيت تكنسين و كارمندان فني كه بتوانند در آزمايشگاه هاي ميكروب شناسي و تشخيص امراض خدمت نمايند كلاس خاصي تشكيل داد.
يك سال و نيم بعد هم آزمايشگاه آماده بهره‌برداري گرديد و هم كارمندان فني آمادگي لازم را براي شروع به كار پيدا نمودند .در سال 1313 نخستين دانشكده دامپزشكي ايران در جوار دانشكده كشاورزي كرج تشكيل شد.مرتضي خان كاوه هم به توصيه دكتر دلپي و به اقتضاي ماهيت حرفه‌اي خود در آزمايشگاه حصارك در كلاس هاي دروس اختصاصي دانشكده دامپزشكي كرج كه توسط استادان آلماني و فرانسوي اداره مي‌شد شركت جست و در پايان هر سال به عنوان دانشجوي رسمي در امتحانات مربوطه شركت نمود تا بالاخره در سال 1317 پايان‌نامه خود را به عنوان بروسلوز در ايران و تعيين نوع بروسلاهاي ايران به راهنمايي مرحوم دكتر رضا رستگار با درجه ممتاز گذرانيد و موفق به اخذ ديپلماي دامپزشكي از آن دانشكده گرديد.
سپس از سوي موسسه رازي براي تحصيلات تكميلي اخذ درجه دكترا و تخصص در ميكروب‌شناسي به فرانسه اعزام شد و در مدت 2 سال علاوه بر آن كه درجه دكتراي دامپزشكي خود را از دانشگاه پاريس گرفته بود ديپلماي تخصصي ميكروب‌شناسي را هم از موسسه پاستور پاريس دريافت نمود. دكتر كاوه پس از مراجعت به ايران علاوه بر ادامه خدمت در موسسه رازي تا سال 1326 دروس ميكروب‌شناسي و بيماريهاي واگير دام در دانشكده كشاورزي كرج تدريس نمود .
از سال 1330 علاوه بر اشتغال در موسسه رازي به عضويت پاره وقت هيئت علمي دانشكده دامپزشكي درآمد و به عنوان دانشيار در دانشكده دامپزشكي نيز به تدريس پرداخت و تا اخذ رتبه استادي نيز پيش رفت به طوري كه در مجموع در سابقه خدمات او سي سال تدريس را هم مي‌توان تشخيص داد كه همه آنان كه روابط خود را با او از ارتباط شاگرد با استاد شروع كرده‌اند بر تسلط او بر مواد درسي و مديريت كلاس و پندهاي زيباي او كه با لهجه شيرين اصفهاني و با لهني پدرانه ادا مي‌شود گواهي مي‌دهند .
در سال 1343مرحوم دكتر كاوه پس از سال‌ها معاونت به رياست موسسه رازي منسوب گرديد و اين سمت را به عنوان 14 سال و تا مهر 1356 كه به عنوان نخستين معاون امور دام وزارت كشاورزي منسوب شد براي خود حفظ كرد در اين دوران موسسه رازي علاوه بر توسعه قبلي كه در زمان رياست دكتر رفيعي داشت جهشي شگرف يافت . آوازه تحقيقات آنجا و محققان شاغل در آن عالم گير شد . آزمايشگاه‌هاي متعددي براي توليد انبوه واكسن ويروسي و ميكروبي احداث گرديد و فرآورده هاي آن به اروپاي غربي نيز صادر مي‌شود.
موسسه رازي به مركزي مشهور شد كه معمولا هر يك از سران كشورهاي خارج كه به ايران مي‌آمدند از آن بازديد مي‌كردند همه چيز بر نظم و نسق خاصي بود يك يك كاركنان و افراد خانواده آنان را دكتر كاوه مي‌شناخت و همه او را پدر خود فرض مي‌كردند سازمان‌هاي بهداشت جهاني خوار و بار كشاورزي جهاني بر روي موسسه رازي و اعتبار ان حساب مي‌كردند توليت تحقيقات پزشكي در ايران نيز كاملا به ان موسسه سپرده شده بود.
وزير كشاورزي وقت علي محمد ايزدي در حكم بازنشستگي او به حق از وي تجليل كريمانه‌اي به عمل آورد و از اول ارديبهشت ماه 1358 به واقع به افتخار بازنشستگي نايل گرديد.
مدارج خدمتي دكتر كاوه رامي توان به شرح زير خلاصه كرد:
- در سال 1304 به عنوان كارمند فني در موسسه رازي مشغول به خدمت گرديد.
- در سال 1309 به سمت معاون آزمايشگاه سرم و واكسن سازي ارتقا يافت.
- 1314در سال به سمت رييس آزمايشگاه منصوب گشت.
- در سال 1318 به سمت رييس بخش واكسن‌سازي و تشخيص بيماريهاي دام و طيور منصوب شد.
- در سال 1330 با حفظ سمت به معاونت موسسه رازي ارتقا يافت.
- در سال 1331 به دانشياري دانشكده دامپزشكي تهران منسوب شد.
- در سال 1350 به معاونت امور دام وزارت كشاورزي و در عين حال سرپرستي موسسه رازي منصوب گرديد.
- سرانجام در سال 1358 به افتخار بازنشستگي نايل شد.
مرحوم دكتر كاوه به علت تسلطي كه به زبان هاي فرانسه و انگليسي داشت تاليفات متعددي را به اين زبانها و همچنين زبان فارسي انتشار داده است .در تاليف كتب ميكروب شناسي بيماريهاي واگير دام با باكتريهاي هوازي و بيماريهاي واگير دام با باكتريهاي بي‌هوازي به علت مطالعات بسيار و تجربيات شخصي در ايران نقش عمده‌اي داشته است .
از مرحوم دكتر كاوه همسر و سه پسر و دو دختر باقي مانده است كه ثمره عمر پر بركت او مي باشد اين فرزندان به همت پدر داراي تحصيلات عاليه و هر يك منشا خدمات علمي هستند .در سال 1366 به هنگام مراجعت از امريكا براي ساعت ها در فرودگاه لندن منتظر پرواز به ايران نشست و وقتي به تهران رسيد پس از دو روز و دو شب بي‌خوابي به خانه رفت تنها توانست با فرزندش تماس بگيرد و بگويد سالم به تهران رسيده و با نهادن گوشي تلفن قلب او كه توان آن همه خستگي را نداشت در سن 81 سالگي از طپش باز افتاد .
روحش شا د...
منبع: سایت موسسه واکسن سازی رازی